Brąz fosforowy – właściwości i zastosowanie

Brąz fosforowy to jeden z popularnych stopów metali kolorowych, znajdujących szerokie zastosowanie we współczesnej technice. Zalicza się do tzw. stopów wieloskładnikowych, które oprócz miedzi i cynku zawierają ponad 2% dodatku fosforu. Zazwyczaj fakt ten uwzględnia się w nazwie, która powinna brzmieć brąz cynowo-fosforowy.

 

Warto wiedzieć, ze stopy miedzi to pierwszy powszechnie stosowany stop metali w dziejach ludzkości. Początek przygody z miedzią przypada na mniej więcej 7000 r.p.n.e. Najpierw ludzie kształtowali samorodki z Brązu znalezione w dorzeczu Tygrysu i Eufratu w typowy dla ówczesnego poziomu zaawansowania technicznego sposób. Z czasem dopracowano technikę pozyskiwania brązu, przez stapianie składników we właściwych proporcjach. Ludzie odkryli, że stopy miedzi z cyną, czyli brąz są znacznie trwalsze niż detale wytopione z samej miedzi. W czasach współczesnych rozwój technologii sprawił, że człowiek zaczął poszukiwać sposobów, które pozwoliłby mu kształtować właściwości brązu, tak aby lepiej dopasować wyrabiane z niego elementy do warunków, w jakich są stosowane.

 

Brąz cynowo fosforowy

Brązy dzieli się na przeznaczone do obróbki plastycznej i odlewnicze. Różnią się między sobą zawartością cyny. Tak zwane brązy odlewnicze zawierają więcej dodatku stopowego w postaci cyny niż brązy do obróbki plastycznej. Dodatkowo w celu poprawienie właściwość stopu brązów odlewniczych stosuje się m.in. wtrącenia z fosforu. Brąz cynowo fosforowy, oznaczany symbolem CuSn10P charakteryzuje się parametrami bardzo zbliżonymi do brązu cynowego (CuSn10). Podobnie jak on jest odporny na korozję i ścieranie. Charakteryzuje się również wysoką tolerancją na działanie niektórych kwasów. Ponadto, ma dobrą lejność i skrawalność. Dodatek z fosforu dodatkowo jeszcze poprawia te właściwości. W wyniku czego uzyskany odlewniczy brąz fosforowy ma jeszcze lepszą lejność, skrawalność oraz wyższą odporność na ścieranie.

 

Zastosowanie brązu cynowo fosforowego

Dobra skrawalność odlewniczego brązu cynowo-fosforowego, czyli podatność na kształtowanie materiału w drodze obróbki wiórowej oraz wysoka odporność na ścieranie sprawia, że materiał ten nadaje się idealnie do produkcji detali w procesie obróbki skrawaniem. W ten sposób produkuje się części maszyn, łożyska, elementy armatury chemicznej oraz instalacji parowych i wodnych z brązu cynowo-fosforowego. Detale produkowane z tego materiału są stosowane w środowisku narażonym na korozję. Z brązu cynowo-fosforowego produkuje się elementy sprężyste i trudnościeralne. Stop ten jest używany do produkcji części zamiennych, często dla wysokoobciążonych elementów obrotowych stosowanych we współczesnych maszynach, jak i instalacjach wodnokanalizacyjnych oraz w armaturze chemicznej. Brąz cynowo-fosforowy to jeden z powszechnie stosowanych odlewniczych stopów brązu. Materiał ten jest oznaczany symbolem CuSn10P oraz B101. Są to symbole równoznaczne i mogą być stosowane zamiennie.