Brąz ołowiowy – właściwości i zastosowanie

Jak wiadomo brąz i jego stopy to jeden z pierwszych stopów metali stosowanych na szeroką skalę przez ludzi. W trakcie pracy nad brązem i jego właściwościami ludzkość zauważyła, że dodanie do stopu cynku i miedzi innych metali zmienia właściwości uzyskanego w ten sposób materiału.

Co więcej, warto wiedzieć, że stopy brązu odlewniczego są wykorzystywane nie tylko do produkcji odlewów przemysłowych. Brąz jest także materiałem stosowanym przez artystów i rzemieślników. Jednym z bardziej rozpoznawalnych elementów krajobrazu polskich miast są pomniki z brązu. W przemyśle, gdzie walory użytkowe materiału wpływają na możliwość zastosowania go w określonych warunkach, stopy brązów odlewniczych zawierające wtrącenia innych metali znacznie rozszerzają możliwości stosowania tych specyficznych metali kolorowych. Jednym z ciekawszych dodatków aplikowanych do stopu miedzi i cynku jest ołów. Zwiększona zawartość tego pierwiastka skutkuje uzyskaniem specyficznego brązu cynowo-ołowiowego CuSn10Pb10.

Właściwości brązu cynowo-ołowiowego

Dodatek ołowiu sprawia, że detale z brązu cynowo-ołowiowego nadają się idealnie do połączeń trudno-smarowalnych, zlokalizowanych w trudnodostępnych miejscach maszyn i urządzeń. Brąz cynowo-ołowiowy, podobnie jak zwykły brąz cynowy jest odporny na ścieranie, na korozję i działanie niektórych środków chemicznych, w tym kwasu siarkowego. Co więcej, nadaje się do obróbki skrawaniem i charakteryzuje się dobrą lejnością, co z kolei sprawia, że produkcja odlewów z jego zastosowaniem jest stosunkowo wygodna. Zwiększenie zawartości ołowiu w brązie powoduje, że ten stosunkowo miękki materiał, w pewnym stopni nabiera właściwości samosmarownych. Brąz cynowo-ołowiowy nadaje się idealnie do produkcji części maszyn pracujących pod dużym obciążeniem, także do produkcji tulei i panewek łożyskowych przenoszących niskie i średnie obciążenia. 

Zastosowanie brązu cynowo-ołowiowego 

Ze stopu cynowo-ołowiowego brązu odlewniczego produkuje się elementy pracujące w wodzie morskiej oraz armaturę instalacji przemysłowych, w tym wodnych i chemicznych. Warto dodać, że brąz cynowo-ołowiowy można uzyskać w kilku wariantach, różniących się pomiędzy sobą stopniem twardości. Materiał ten jest wykorzystywany do produkcji obudów łożysk, elementów pomp, pierścieni, miękkich tulei oraz szybkoobrotowych niskoobciążonych łożysk. W maszynach ciężkich tuleje i pierścienie z plastycznego brązu są stosowane jako elementu zużywające się, służące do ustalania położenie względem siebie komponentów lub zespołów komponentów maszyn.

Odporność na korozję, właściwości samosmarujące oraz charakterystyczna plastyczność brązu ołowiowego sprawiają, że materiał ten znajduje zastosowanie w wielu maszynach i urządzeniach technicznych. Brąz ołowiowy dostępny jest m.in. w wariantach: B1010 (CuSn10Pb10) i B520 (CuSn5Pb20). W przemyśle stosuje się również brązy cynowo-cynkowo-ołowiowe.